بررسی کامل و علمی در مورد راز جهت یابی و تعیین مسیر کبوترها

کبوترها از حیوانات دوست‌‎داشتنی و محبوب بسیاری از افراد برای نگهداری هستند. اصطلاح رایجی وجود دارد به نام “کبوتربازی” که یکی از تفریحات قدیمی انسان‌ها می‌باشد. در گذشته از کبوتر به عنوان پرنده نامه‌رسان استفاده میشد. که همه این موارد وابسته به قطب نمای درونی کبوترها می‌باشد.

اما دلیل نگهداری کبوترها و انجام این کارها چه بود؟ کبوترها یکی از دقیق‌ترین حیوانات برای جهت یابی و تعیین مسیر هستند و اصطلاح کبوتر جلد به کبوتری گفته می‌شود که می‌تواند مسیر خود را تشخیص بدهد. کبوتر جلد می‌تواند ساعت‌ها در آسمان به پرواز مشغول باشد و سپس بدون هیچ مشکلی به آشیانه خود بازگردد.

در این پست قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که جهت‌یابی کبوتر ناشی از چیست و کبوترها چگونه میتوانند مسیر خود را به دقت پیدا کنند؟ چرا این پرندگان حتی در تاریکی مطلق نیز میتوانند مسیر خود را تعیین کنند؟ آیا مغز کبوتر باعث برتری او در این زمینه شده است یا علت چیز دیگری است؟

عملکرد موقعیت سنجی و تشخیص مسیر کبوتر

مانند عقاب‌ها که بینایی‌ آن‌ها یک ویژگی منحصر به فرد حساب می‌شود و یا گربه‌ها که با سبیل‌های خود حس‌های مختلفی دارند و حتی خروس‌ها که توانایی آوازخوانی در ساعات مخصوصی از روز دارند، کبوترها توانایی‌های حسی فوق العاده‌ای در زمینه ناوبری و پیدا کردن مسیرهای مختلف دارند. اگر یک کبوتر را از لانه خود بردارید و آن را در جایی که هرگز نبوده رها کنید، کبوتر رها شده بدون گم شدن و پس از مدتی چرخیدن در آسمان به خانه خود باز می‌گردد. این قابلیت ذاتی شگفت انگیز که در ساختار فیزیولوژیک کبوترها وجود دارد، به مکان‌هایی که حتی ده‌ها یا حتی صدها کیلومتر از خانه‌اش فاصله دارد، گسترش می‌یابد و هیچ محدودیتی برای کبوترها تعریف نمی‌شود.

جهت‌یابی کبوترها برای انسان‌ها بسیار شگفت انگیز است زیرا به نظر می‌رسد که ما انسان‌ها قادر به انجام اینگونه مسیریابی بدون استفاده از ابزارهای مخصوص نیستیم و صرفاً با تکنولوژی پیشرفته و بهره‌گیری از انواع دستگاه‌های می‌توانیم تا حدودی به جهت یابی بپردازیم.

اما چگونه کبوترها این ناوبری فوق العاده را به صورت غریزی و ذاتی انجام می‌دهند؟ چه غریزه منحصر به فردی در وجود کبوترها برای انتخاب مسیر صحیح وجود دارد؟

قطب نما مغناطیسی کبوترها:

کبوترها یک قطب نمای زیستی منحصر به فرد دارند که با میدان مغناطیسی زمین هم تراز می‌شود. قطب نمای درونی این امکان را به آنها می‌دهد که یک جهت ثابت را ایجاد کنند و بدون توجه به موقعیت مکانی یک رادار فوق‌العاده را برای کبوتر ایجاد کند.

ناوبری بویایی کبوترها:

• شاید از لحاظ منطقی غیرممکن به نظر برسد اما دنیای جذاب حیوانات پر از چیزهای غیرمنقی است و آن اینکه کبوترها با استفاده از بو ناوبری و تعیین جهت می‌کنند. اگر کبوترها از توانایی بویایی محروم شوند، نمی‌توانند ناوبری و مسیریابی کنند. اگر آنها را با هوایی از جایگاهی اشتباه فریب دهید آن‌ها در جهت اشتباه پرواز خواهند کرد.

• آزمایش فرضیه ناوبری بویایی کبوترها و اثبات به طور قاطع بسیار سخت است، اما تعداد شواهد از ۴۰ سال مطالعه که در گذشته انجام شده احتمال بروز تعیین مسیر با حس بویایی را تقویت می‌کند.

• احتمالا کبوترها ترکیب مواد و متغیرات آب وهوایی و جوی مخصوص منطقه خانه خود و چگونگی تغییر آن با بادها از جهات مختلف را یاد می‌گیرند. سپس می‌توانند به مکان‌های نا آشنا پرواز کنند حتی اگر از مسیر خارج شوند یا توسط انسان به آنجا برده شوند و رها شوند و یا حتی بر فراز اقیانوس‌ها پرواز کنند ممکن است از بوها برای ناوبری استفاده کنند.

ناوبری بصری کبوترها:

• نزدیکتر به خانه، محرومیت بویایی تأثیر کمی بر جهت یابی کبوتر دارد. در عوض، کبوترها به یک مکانیزم دوم که توسط توانایی بصری ایجاد می‌شود، تغییر می‌کنند.

• این توانایی شامل استفاده از نشانه‌های معروف، ویژگی‌های زمین شناختی مناطق مختلف و سایر سیماهای بصری است که به کبوترها کمک می‌کند تا موقعیت خود را نسبت به خانه تخمین زده و مسیر خود را تعیین کنند.

به طور خلاصه، کبوترها برای پیدا کردن راه خود به خانه در فواصل طولانی، بر ترکیب قطب نمای مغناطیسی خود، حس بویایی تیز و توانایی‌های بصری تکیه می‌کنند. این یک تعامل جذاب بین مغز کبوترها و محیط کره زمین است.

عملکرد عصبی کبوتر در تعیین جهت و مسیریابی(اصلی‌ترین روش ناوبری کبوترها)

تا به حال موارد زیادی از مسیریابی کبوترها بیان شده مثل ایجاد تصویر ذهنی از اشیا اطراف یا مثل درختان، ساختمان‎‌ها و… یا به عنوان مثال تاثیر نور خورشید. اما علاوه بر موارد فوق طبق تحقیقات جدید کبوترها این کار را از طریق ساختاری قطب‎ نما مانند در مغزشان انجام می‌دهند. امروزه فرضیه استفاده از میدان مغناطیسی در کبوترها نسبت به سایر فرضیه‌‎ها مانند استفاده از اشیا یا نور قوی‎تر است. البته پرنده میتواند از این موارد کمک بگیرد و مسیر خود را تعیین کند اما مورد اصلی چیز دیگری است.

تا همین اواخر دانشمندان فکر می‌کردند که کبوترها دارای دو حسگر مغناطیسی جداگانه یکی در چشم و یکی در منقار هستند. اما امروزه میدانیم که کبوترها قطب نما را در چشمان خود دارند. سلول‎های موجود در چشم پرنده به نورون‎‌های بخش قدامی مغز که مسؤل بینایی هستند مرتبط میشوند.

در حدود پنجاه و سه عدد نورون مسؤل، جهت‎ یابی و تعیین مسیر کبوتر هستند.این سلول‎‌ها با قرار گرفتن در مسیر میدان مغناطیسی زمین و تحت تاثیر امواج آن باعث موقعیت‎‌یابی کبوتر میشود. دقیقا همانطور که قطب نمای معمولی تحت تاثیر نیروی مغناطیسی جهت را تعیین میکند.

کبوترها چگونه مسیر خانه خود را پیدا می‌کنند؟

همانطور که در ابتدای مقاله ذکر شد، کبوترها بعد از مدتی به مسیر لانه خود عادت می‌کنند، کبوتران با قابلیت ذاتی خود مسیرها را تشخیص داده و به خانه خود عادت می‌کنند، در زیر موارد تعیین جهت را بررسی می‌کنیم:

هوش بصری و استفاده از نشانه‌ها و ناهمواری‌های زمین در کبوترها

وقتی کبوترها از لانه خانه خود دور هستند، به نظر می رسد که از ترکیبی از تصاویر و سیماها برای تعیین مکان خود استفاده می‌کنند. این سیماها شامل:

• موقعیت خورشید: کبوترها می‌توانند جهت خود را بر اساس موقعیت خورشید در آسمان مورد سنجش و آزمون قرار دهند.

• میدان مغناطیسی سیاره: همچنین کبوترها برای راهنمایی بر میدان مغناطیسی زمین تکیه می‌کنند.

• بوها در هوا: بعضی بوها ممکن است به آنها کمک کند تا مناطق آشنا را تشخیص دهند اما، وقتی کبوترها نزدیکتر به خانه هستند، عمدتاً بر نشانه‌ها و جاده‌های آشنا برای راهنمایی و تعیین مسیر خود تکیه می‌کنند.

مغناطیس گیری:

• پژوهشگران باور دارند که کبوتر برای بازگشت به خانه یک حس مغناطیسی، به نام مغناطیس گیری دارند. تراکم ذرات آهن در نوک آنها به آنها امکان می‌دهد تا میدان‌های مغناطیسی را به راحتی تشخیص دهند. این توانایی به آنها کمک می‌کند تا با استفاده از میدان مغناطیسی زمین ناوبری کنند.

ارزیابی امواج مغناطیسی و فرکانس‌های مغزی کبوترها:

الکترودهای قرار داده شده بر روی سطح مغز آنها به پژوهشگران امکان می‌داد تا فرکانس‌های موج مغزی را زیر نظر داشته باشند. موج‌های مغزی با فرکانس پایین‌تر زمانی قوی‌تر بودند که کبوترها بر فراز نشانه‌ها یا سایر مکان‌های غریبه گذشتند.

این فرکانس‌ها زمانی به شدت تقویت شدند که پرندگان بر فراز زمین آشنا پرواز می‌کردند. پژوهشگران حتی الگوهای خاص فعالیت مغزی را با نشانه‌های خاصی همبستگی دادند. به طور خلاصه، کبوترها برای بازگشت به لانه ترکیبی از سیمای بصری، حس مغناطیسی و آشنایی با نشانه‌ها را برای پیدا کردن راه خود به خانه استفاده می‌کنند. توانای‌ های شگفت انگیز آن‌ها همچنان منبع الهام برای کنجکاوی علمی است.

علاوه بر کبوترها، کدام حیوانات توانایی جهت‌یابی دارند؟

همچون کبوترها، سایر حیوانات نیز توانایی‌های جذاب ناوبری را نشان می دهند. در زیر برخی از مثال های شگفت انگیز آورده شده است:

۱. مارماهی‌ها: این ماهی های بلند و استخوانی در سفرهای افسانه ای و مرموز خود، در سراسر اقیانوس ها حرکت می کنند. مهارت‌های مسیریابی آن‌ها به این حیوانات امکان می دهد تا فاصله‌های وسیعی را حتی بدون نشانه‌های واضح پیمایش کنند.

2. Bar-Tailed Godwit: این پرنده ساحلی می تواند بدون توقف از زمین های تولید مثل خود در آلاسکا در سراسر کره زمین به نیوزیلند پرواز کند. استقامت باور نکردنی و ناوبری دقیق آن‌ها این سفر را ممکن می‌سازد. ۲. جنگجوی سیاه: این پرندگان کوچک آواز خوان یک مهاجرت شگفت انگیز از آمریکای شمالی به آمریکای جنوبی را انجام می‌دهند. آن‌ها با استفاده از سیمای آسمانی، از جمله ستارگان، در طول سفرهای طولانی خود ناوبری می کنند.

۳. خفاش آزاد مکزیکی: این خفاش ها در صداپذیری مهارت دارند، که به آن‌ها کمک می کند تا در تاریکی کامل ناوبری کنند. آن‌ها صداهای فرکانس بالا منتشر می‌کنند و از پژواک برای ایجاد نقشه‌های ذهنی از محیط اطراف خود استفاده می‌کنند.

۴. مورچه صحرای صاحارا: با وجود محیط بیابانی سخت، این مورچه‌ها در پیدا کردن راه برگشت به لانه خود ماهر هستند. آن‌ها از ترکیبی از سیمای بصری، شمارش گام و موقعیت خورشید برای ناوبری و مسیریابی در میان شن‌های متحرک استفاده می کنند. این حیوانات توانایی‌های شگفت انگیزی را برای عبور از فاصله‌های وسیع، پیدا کردن راه خود به خانه، و زنده ماندن در محیط‌های چالش برانگیز نشان می‌دهند.

با وجود این حیوانات عجیب و مرموز که حس‌های عجیبی و غریبی بدون داشتن هیچگونه تکنولوژی خاصی دارند موجب تعجب و حیرت پژوهشگران طبیعت و حتی بسیاری از افراد عادی می‌باشد.

---