یکی از سؤالاتی که در زمینه‌های علمی مربوط حیوانات و دامپزشکی وجود دارد تفاوت و مقایسه هوش سگ و گربه است. بسیاری از طرفداران حیوانات دوست دارند بدانند آیا گربه باهوش است؟ یا سگ‌ها هوش بالایی دارند؟ آیا مقایسه هوش سگ و گربه انجام شدنی است؟
از آنجایی که سگ‌ها و گربه‌ها دو گونه کاملاً متفاوت با ویژگی‌های رفتاری و گونه‌ای مخصوص به خود هستند، پاسخ به سؤالی که سگ باهوش‌تر است یا گربه سلیقه‌ای می‌باشد، اما توجه ما همیشه به بررسی‌ها علمی می‌باشد. علم این بررسی را به تفاوت مغز سگ و گربه واگذار کرده است. در واقع و به زبان ساده هرکدام از این حیوان‌ها مغز پیچیده‌تری داشته باشد، باهوش‌تر است.
هدف ما صرفاً مقایسه دو گونه سگ و گربه است و به طور قطع نمیتوان مقایسه هوشی و درک و شعور این حیوانات را انجام داد.
تفاوت آناتومی و فیزیولوژی مغز سگ و گربه
اندازه مغز سگ‌ها نسبت به گربه‌ها بزرگتر است و همچنین اندازه مغز آنها طی سال‌های زیاد دستخوش تکامل شده است. در صورتی که مغز گربه‌ها تفاوت چندانی نداشته است.میتوان گفت دلیل این رشد مغز در سگ‌ها زندگی اجتماعی آنها در کنار انسان است. در صورتی که این رفتار در گربه‌ها به گستردگی سگ‌ها وجود ندارد.
اما نکته اساسی در مورد مغز گربه‌ها این است که علارغم تعداد نورون کمتر در مغز گربه‌ها، چین خوردگی‌های قشر مغز در آنها بیشتر است. یعنی با توجه به این تفاوت، توانایی حل مساله در گربه بسیار بیشتر از سگ می‌باشد به عنوان مثال و برای امتحان اگر موانعی بر سر راه گربه قرار دهید به سادگی از کنار آنها عبور می‌کند اما این توانایی در سگ‌ها وجود ندارد. برخلاف گربه‌ها، لوب بویایی در سگ‌ها بسیار تمایز یافته و دقیق می‌باشد. حس بویایی در سگ‌ها قدرتمندترینِ حس‌ها بین تمام حیوانات است.
تفاوت‌های آناتومی و فیزیولوژیکی در مغز سگ و گربه شامل:
۱. تعداد نورون‌ها: تعداد نورون در قشر مغز سگ‌ها حدود ۲ برابر بیشتر از گربه‌ها است. این موضوع نشان می‌دهد که احتمال دارد سگ‌ها ۲ برابر گربه‌ها هوشمند باشند. به‌طور خاص، سگ‌ها نزدیک به 530 میلیون و گربه‌ها چیزی در حدود ۲۵۰ میلیون نورون دارند.
۲. ساختارهای مغز و تطابق‌های تکاملی: تفاوت‌های شناختی بین گربه‌ها و سگ‌ها نتیجه‌ی ساختارهای مغزی منحصر به فرد و تطابق‌های تکاملی آن‌هاست. در حالی که گربه‌ها برای مهارت‌های حرکتی و حل مسائل محتلف از لوب پیشانی مغزشان که بزرگتر است استفاده می‌کنند، سگ‌ها از این قشر خود برای شناخت اجتماعی و دریافت‌های حسی استفاده می‌کنند.
۳. قشر مغزی: قشر مغزی، لایه‌ای از مغز که کنترل کننده‌ی عملکردهایی مانند حل مسئله و تصمیم‌گیری است، در سگ‌ها نسبت به گربه‌ها تعداد نورون‌های بیشتری دارد.
۴. سلول‌های مغز: گربه‌ها حدود ۲۵۰ میلیون سلول مغزی دارند.( مشابه خرس‌های قهوه‌ای). در مقایسه، سگ‌ها قشر مغزی‌ای با حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون سلول مغزی دارند.
توجه داشته باشید که این مشاهدات صرفاً عمومی بوده و هر حیوان ممکن ممکن است با دیگری متفاوت باشد و نمیتوان یک نتیجه کلی را از لحاظ مقایسه‌ای بین هوش دو گوه مختلف به تمامی زیرگونه‌ها تعمیم داد.
تفاوت حواس پنجگانه(بویایی، چشایی، شنوایی، بینایی و لامسه) در سگ و گربه
بویایی (Smell):
- سگ‌ها میلیون‌ها گیرنده‌ی بویایی بیشتر نسبت به گربه‌ها دارند و به همین دلیل به مدت طولانی تصور می‌شد که سگ‌ها حس بویایی بهتری دارند. با این حال، برخی از تحقیقات اخیر نشان دادند شاید گربه‌ها عمل‌کرد بهتری داشته باشند. دلیل این امر این است که گربه‌ها بیشتر از یک نوع خاص از گیرنده‌های بو (به نام V1R) برخوردار هستند که مسئول تمایز بین بوها است. در حالی که انسان‌ها تنها دارای ۲ گیرنده V1R هستند، سگ‌ها ۹ و گربه‌ها ۳۰ عدد دارند. اما همچنان رتبه اول بهترین حس بویایی سگ‌ها هستند.
چشایی (Taste):
- با اینکه گربه‌ها تعداد قابل توجه گیرنده چشایی دارند اما تعداد گیرنده‌های آنها از سگ‌ها کمتر است. به طور میانگین گربه‌ها ۴۷۳ گیرنده چشایی دارند، در حالی که به طور میانگین سگ‌ها حدود ۱۷۰۹ دارند. به همین دلیل، گربه‌ها اغلب با توجه به بوی غذا تعیین می‌کنند که به چه چیزی علاقه داشته و آن را می‌خورند.اما سیستم دستگاه گوارش سگ‌ها متفاوت است. در انتخاب غذای مناسب برای سگ، این حیوانات موجوداتی هستند که به توانایی چشایی خود متکی هستند. سگ‌ها می‌توانند طعم‌های شیرین (شیرینیجات و شکلات برای سگ مضر است)، ترش، شور، تلخ و خوشمزه را تشخیص دهند، در حالی که گربه‌ها اغلب تنها طعم‌های ترش و تلخ را تشخیص می‌دهند.
حس شنوایی:
- هردو این موجودات دارای حس شنیداری بسیار قدرتمندی هستند. اما گربه‌ها فرکانس‌های بیشتری را درک می‌کنند. گربه‌ها می‌توانند امواج اولتراسونیک را درک کنند.
بینایی (Sight):
- گربه‌ها بینایی قدرتمندتری دارند.چشم‌ها گربه‌ها بسیار بیناتر از سگ‌ها می‌باشد. نسبت چشم به کل صورت در گربه‌ها بیشتر از سگ‌ها و حتی انسان است. اما هنگامی که سگ‌ها و گربه‌ها به سمت جلو نگاه می‌کنند، سگ‌ها دارای زاویه دید بزرگ‌تری نسبت به گربه‌ها هستند (۲۴۰ درجه در مقابل ۲۰۰ درجه گربه‌ها). اما در کل هردو این موجودات بینایی قدرتمندی را چه در روز و چه در شب دارند.
لامسه (Touch):
- هر دو سگ‌ها و گربه‌ها دارای حس لمس بسیار توسعه‌یافته‌ای هستند، با تعداد زیادی عصب در پوست خصوصا در نواحی صورت و پنجه‌ها (پد).
تفاوت رفتارهای سگ و گربه
اگر به دنبال یک دوست برای بیرون رفتن هستید شاید گربه انتخاب خوبی برای شما نباشد ولی گربه‌ها موجودات چابک‌تری هستند و میتوان زمان طولانی‌ای را با آنها به بازی پرداخت. از طرف دیگر سگ‌ها عاشق کشتی گرفتن، قدم زدن و دویدن هستند. اما این موضوع به این معنا نیست که گربه‌ها تنبل هستند. گربه‌ها یکجا کمین می‌کنند و به محض دیدن طعمه با جهشی طعمه را شکار می‌کنند که این شکار حتی می‌تواند اسباب‌بازی مورد علاقه یا توپ گربه باشد!
تا به اینجا در مورد تفاوت رفتاری سگ و گربه در موضوع بازی و سرگرمی صحبت کردیم. حال در مورد تفاوت سبک زندگی سگ‌ها و گربه‌ها صحبت می‌کنیم. از نظر زندگی در طول تاریخ سگ‌ها زندگی گروهی را ترجیح داده‌اند پس تمایل دارند کارها را به صورت گله‌ای و گروهی به انجام برسانند. گربه‌ها زندگی انفرادی را ترجیح می‌دهند. آنها موجودات مستقلی هستند و ترجیح می‌دهند به تنهایی شکار کنند و برخلاف سگ‌ها که تکیه زیادی بر انسان‌ها دارند گربه‌ها اینچنین نیستند. نتیجه‌ای که تا اینجا می‌توانیم بگیریم این است که رفتار گربه و سگ کاملا با یکدیگر متفاوت است
بنابراین و به طور کلی، ویژگی‌های رفتار در گربه‌ها و سگ‌ها متفاوت است. این تفاوت‌ها به بخش‌های مختلفی از زندگی آنها مرتبط است. در ادامه، به برخی از تفاوت‌های اصلی بین رفتار گربه‌ها و سگ‌ها می‌پردازیم:
استقلال:
- گربه‌ها معمولاً مستقل‌تر هستند. آنها قادر به سرگرم کردن خودشان هستند و می‌توانند برای مدت‌های طولانی تنها باشند. از طرف دیگر، سگ‌ها به اندازه‌ی بیشتری به تعامل با انسان‌ها نیاز دارند و به عنوان “بهترین دوست انسان” شناخته می‌شوند. آنها در محیط‌های اجتماعی رشد می‌کنند. حتی به هنگام معاینه در کلینیک‌ها دامپزشکی، سگ‌ها رفتار آرام‌تری را نسبت به گربه‌ها دارند. گربه‌ها به سختی مقید می‌شوند و معاینه گربه کاری بسیار سخت و پر دردسر است اما بر خلاف گربه‌ها سگ‌ها در معاینه آرام بوده و دامپزشک میتوان به سادگی کارهای معاینه و تجویز دارو و نسخه را انجام بدهد.
رفتار اجتماعی:
- همانطور که اشاره شد، سگ‌ها در طبیعت خود حیوانات گله‌ای و گروهی هستند و با هم به صورت سازگار در قلمرو خود زندگی می‌کنند. آنها برای وفاداری و اجتماعی بودن شناخته می‌شوند. از طرف دیگر، گربه‌ها معمولاً حیوانات تنهایی هستند و کمتر گربه‌ای به صورت گبه‌ای زندگی می‌کنند. معمولاً گربه‌ها را حیوانی درونگرا می دانند.
ورزش و فعالیت:
- سگ‌ها به تمرین بیشتری نیاز دارند و در محیط‌های خارج ازخانه فعال‌تر هستند. آنها به پیاده‌روی منظم نیاز دارند. گربه‌ها به طور کلی کمتر فعال هستند و نیاز کمتری به تمرین دارند.
علاقه و عشق:
- اگر در قبال سگ خود رفتارهای مَحبت آمیز داشته باشید، آنها نیز به شما عشق می‌ورزند. آنها به عنوان مسئولیت پذیر، همراه و مهربان شناخته می‌شوند. از طرف دیگر، گربه‌ها به تنهایی به شما عشق می‌ورزند. آنها مثل دوستان مهربان هستند و همیشه آماده‌اند تا بهش ما توجه کنند. اما به طور کل وفاداری سگ‌ها بسیار بیشتر از گربه‌ها است.
آموزش:
- سگ‌ها به راحتی می‌توانند آموزش داده شوند تا به شما اطلاع دهند که کی نیاز به توالت دارند یا ترفندها یا رفتارهای خاصی را نشان دهند. گربه‌ها به راحتی می‌توانند به استفاده از جعبه‌ی خاکی آموزش داده شوند. در بحث آموزش‌های اجتماعی، برگ برنده دست سگ‌ها می‌باشد.
حفاظت:
- سگ‌ها به عنوان محافظ صاحبان‌شان شناخته می‌شوند. اگر گربه‌ها شما را دوست داشته باشند، ممکن است شما را حفاظت کنند. اما از دیرباز تا کنون از سگ‌ها به عنوان نگهبان، سگ شکار یا جنگجو استفاده می‌شده است و به همین منظور عمل‌های جراحی زیبایی و حفاظتی مانند جراحی قطع و برش گوش سگ انجام می‌شده است.
فضا:
- گربه‌ها برای فضاهای کوچک مانند آپارتمان‌ها مناسب هستند. سگ‌ها نیز می‌توانند در آپارتمان‌ها ساکن شوند اما باید به درستی آموزش داده شوند و در کل نگهداری آپارتمانی سگ به نژادها مختلف آنها بستگی دارد..
نگهداری:
- گربه‌ها به طور کلی حیواناتی هستند که به توجه کمتری نیاز دارند و به شما بیشتر از همه وقت من بودن و انجام دادن کارهای شخصی را می‌دهند. از طرف دیگر، گاهی ممکن است سگ‌ها نیازهای بیشتری به توجه و بازی داشته باشند.
توانایی شکار:
- سگ‌ها به صورت گروهی شکار می‌کنند در حالی که شکار کردن گربه‌ها تنهایی است.