فرایند تشکیل تخم
بر خلاف پستانداران که جنین در بدن مادر پرورش داده میشود؛ پرندگان از طریق تخمگذاری تولید مثل میکنند. در تولید مثل پرندگان هیچ ارتباط مستقیمی بین مادر و جنین وجود ندارد. اما همه اینها به ساختار شگفتانگیز تخم پرندگان برمی‌گردد.
اسپرم به بدن پرنده ماده وارد میشود و در بدن حیوان لقاح اسپرم و تخمک انجام میشود و مراحل اولیه برای تشکیل جوجه پایهگذاری میشود. پس از لقاح، تخم از بدن حیوان ماده خارج میشود. در حدود روز چهارم و پس از تقسیمات اولیه رویان، جنین با استفاده از مواد مغذی موجود در تخم به رشد خود ادامه می‌دهد.
به طور خلاصه در رشد جوجه درون تخم والدین نقش خاصی نداشته و صرفاً روی تخم خوابیده و آنرا گرم نگه میدارند اما به این معنی نیست که پرورش جوجه پرندگان کار راحتی است.
قسمتهای مختلف تخم پرنده
تخم پرندگان از سه قسمت عمده: پوسته، سفیده و زرده تشکیل شده است. البته غشایی نیز بین زرده و سفیده همچنین بین سفیده و پوسته وجود دارد.
غشای اول مهمتر است زیرا باعث اتصال محکم زرده به سفیده میشود. سفیده یک منبع غنی از آلبومین و ریزمغذی میباشد. منبع اصلی تغذیه جنین در طول دوران رشد درون تخم، زرده میباشد اما از سفیده هم به دلیل سرشار بودن از آلبومین استفاده میکند.
مراحل رشد جنین درون تخم
این قسمت از مقاله را از روی سیستم رشد و نمو مرغ توضیح میدهیم. برای پرورش جوجه پرندگان:
در روز چهارم رویان پس از تقسیمات پی در پی به جنین تبدیل میشود.
رشد جوجه به معنای واقعی از این روز شروع میشود. مواد زائد جنین درون کیسهای به نام الانتوی جمعآوری میشود. تبادلات هوایی از روزنه ریز موجود در پوسته تخمک انجام میشود. جنین از زرده و آلبومین تغذیه و رشد میکند. سفیده علاوه بر نقش غذایی، نقش محافظتی نیز دارد.
در روز پنجم غدد تناسلی و جنسی در جنین دیده میشود. از روز ششم به بعد اندامهای حرکتی در حال شکلگیری هستند.
در حدود روز نهم و دهم تقریباً میتوانیم جنین کامل را مشاهده کنیم. از حوالی روز دوازدهم و سیزدهم پرها نیز به اندازهای که قابل ذکر باشد رشد کردهاند.
تکامل جنین تا حوالی روز پانزدهم و شانزدهم تقریباً تمام میشود. تا روز هجدهم جوجه محتویات درون تخم را به طور کامل مصرف میکند. در روزهای آخر جنینی، جوجه زرده را به درون بدن خود میکشد و انرژی لازم برای شکستن تخم را پیدا میکند.
در روز بیست و یکم، تخم مرغ دیگر گنجایش جوجه را نداشته و رشد جوجه درون تخم تمام میشود. در روز آخر تشکیل جوجه، طبق فرایندهای خارجی باید جوجه از تخم خارج شود اما این نیروی خارجی کافی نیست و نقش اصلی برای خروج از تخم را خود جوجه ایفا میکند.
جوجه با نوک زدن به تخم از داخل و انقباض بدن خود، جداره تخم را شکسته و خارج میشود.