استامینوفن از پرکاربردترین داروهای مُسکن میباشد. استفاده گسترده از آن برای کاهش تب میباشد و به شکل قرص، قطره، شربت و… وجود دارد.
از استامینوفن به عنوان یک داروی تقریبا امن میتوان برای درمان سردرد و همچنین سایر دردهای عمومی استفاده کرد.
اما توجه به این نکته ضروری است. که در انسان‌ها عوارض جانبی خاصی، ناشی از مصرف این دارو گزارش نشده است. اما در حیوانات مختلف مانند گربه‌ها دارای عوارض شدیدی بوده و از داروهای مضر برای گربه‌ها میباشد.
یکی از اشتباهاتی که غالباً صاحبان گربه انجام می‌دهند، درمان گربه با استفاده از استامینوفن میباشد.
همانطور که گفتیم استامینوفن برای گربه دارای ضررهای بسیار است و حتی دوز کم آن نیز برای حیوان سمی میباشد. فلذا ضروری است برای جلوگیری از مسمومیت گربه با استامینوفن، صاحبان این حیوانات از تجویز بیمورد آن برای گربه‌ها خودداری کنند.
و اگر در گربه هرگونه علائم بیماری و درد میبینند. (برای جلوگیری از ضررهای استامینوفن در گربه) به دامپزشک مراجعه کنند.
منشا استامینوفن چیست و چرا برای آرام کردن دردها از آن استفاده میشود؟
به طور خلاصه به این موضوع میپردازیم. استامینوفن به طور طبیعی خواستگاهِ مواد گیاهی دارد اما امروزه به دلیل مصرف گسترده در آزمایشگاه‌ها به طور مصنوعی سنتز میشود.
در ابتدای مقاله گفتیم که استفاده از استامینوفن برای کاهش تب، کاهش درد بدن و سردرد مفید است و نیز گفتیم که مصرف آن ضرر خاصی ندارد.
اما توجه به این نکته ضروری است که به هرحال هر دارویی علاوه بر فواید، مضراتی نیز دارد، خصوصا اینکه داروها کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بنابراین روش صحیح مصرف استامینوفن و دوز مصرفی مناسب برای هر فرد در مصرف ضروری است.
توصیه میکنیم که برای مصرف هر دارویی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
حال به بحث اصلی، یعنی، ضررهای استامینوفن برای گربه برمیگردیم.
استامینوفن و سایر داروهایی که در این خانواده قرار دارند، جزو داروهای مضر برای گربه هستند و باعث ایجاد مسمومیت در گربه میشوند.
چرا درمان گربه با استامینوفن اشتباه است و باعث بروز مسمومیت در گربه میشود؟
با تجویز خودسرانه استامینوفن برای گربه‌ها میتوان باعث آسیب‌های شدید و حتی مرگ آنها شد.
از ضررهای استامینوفن برای گربه میتوان به سمیت آن حتی در دوز پایین اشاره کرد. متاسفانه به دلیل ناآگاهی اکثر صاحبان حیوانات اهلی، آنها اقدام به خوددرمانی برای حیواناتشان میکنند.
برخی از افراد ندانسته به جای مراجعه به دامپزشک، به درمان گربه با استامینوفن اقدام میکنند. اما با این کار صرفا برای ایجاد انواع مشکلات و بیماری‌های بیشتر در گربه، زمینه را برای مسمومیت گربه با استامینوفن فراهم میکنند.
البته هنوز برخی از داروهای ضد التهاب مانند آسپرین به صورت خیلی کم و در مواقع ضروری، حضوضاً برای جلوگیری از لخته‌شدن خون، برای گربه‌ها تجویز میشود.
اما فراموش نکنیم که این کار را یک متخصص با تجربه انجام می‌دهد. او میداند که چه مقدار از دارو و به چه شکل باید به حیوان داده شود.
حتی استفاده از استامینوفن در درمان گربه که موضوع اصلی بحث ما میباشد نیز، گاهی اوقات در درمان سگ‌ها استفاده میشود. اما برای گربه‌ها هرگز کاربرد و استفاده درمانی ندارد.
می‌دانیم که سگ‌ها و گربه‌ها تفاوت‌های بسیار زیادی چه از نظر ذهنی، چه از نظر رفتاری، بدنی و سایر عملکردها با یکدیگر دارند.
به عنوان مثال میتوان ذکر کرد که مصرف شیرینی چه برای سگ‌ها و چه برای گربه‌ها مضر است. اما ضرر مواد قندی و شکلات در سگ‌ها محسوس‌تر و خطرناک‌تر میباشد و حتی مقدار کم آن می‌تواند حیوان را از پای در بیاورد.
متابولیسم استامینوفن در بدن به چه شکل میباشد؟
آنزیم‌های مسئول متابولیسم دارو در کبد وجود دارند. یک آنزیم مخصوص به نام گلوکورونیل ترانسفراز، مسئول اتصال مولکول گلوکورونید به دارو میباشد.
گلوکورونید و دارو پس از اتصال به یکدیگر یک “ترکیب” میشوند. سطح گلوکورونیل ترانسفراز در گربه‌ها بسیار اندک میباشد.
بنابراین باعث میشود که دفع دارو از خون گربه سختتر باشد. بدن حیوان باید بتواند ترکیبات حاصل از متابولیسم دارو را از طریق ادرار دفع کند.
اما این مواد سمی به دلیل عدم توانایی کبد در متابولیسم کامل دارو، در خون گربه باقی می‌مانند و باعث آسیب شدید اعضای بدن میشوند. یکی از عوارض اصلی استامینوفن، نکروز کبدی در آنها میباشد که باعث مرگ سلولهای کبدی میشود.
در پی بروز این بیماری مادهای به نام متهموگلوبین حاصل از همولیز هموگلوبین در خون زیادی میشود. متهموگلوبین در واثع همان هموگلوبین میباشد، با این تفاوت که توانایی انتقال گازهای تنفسی خصوصاً اکسیژن را ندارد.
با افزایش سطح متهوگلوبین در گربه، علائم بالینی شروع به نمایان شدن میکنند. علائمی مانند: تنگی تنفس، سخت شدن تنفس، سیاه و قهوهای شدن غشاهای مخاطی، افزایش ضربان قلب، هیپوترمی، استفراغ، افسردگی، تورم صورت و سایر اندام‌ها و در موارد شدیدتر کما.
رنگ گربه‌ها طی ایجاد نارسایی به احتمال قوی به زرد تغییر پیدا می‌کند.
اگر به صورت خودسرانه برای درمان گربه خود، استامینوفن تجویز کردید و علائم ذکر شده را ملاحظه کردید. سریعاً به یک متخصص مراجعه کنید.
درمان سمیت و آسیب ناشی از ضررهای مصرف استامینوفن
بعد از اینکه ضررهای استامینوفن در گربه مشاهده شد. باید هرچه سریعتر کار درمان آغاز شود.
اگر مدت زمانی زیادی از خوردن دارو توسط حیوان نگذشته باشد. میتوان با القای استفراغ به حیوان و دفع دارو قبل از وارد شدن به خون و آغاز متابولیسم آن در کبد، به احتمال قوی از بروز مشکی جلوگیری کرد.
اما اگر مدت زیادی از خورده شدن دارو گذشته باشد، کارِ سختتر شروع میشود. روال اصلی درمان فراهم کردن اکسیژن مکمل برای حیوان است.
چون با کاهش سطح هموگلوبین و افزایش متهموگلوبین، اکسیژن بسیار کمی در دسترس سلولهای بدن قرار میگیرد. روش صحیح تجویز دارو در این حالت تزریق وریدی میباشد.
آسکوربیک اسید یا همان ویتامین سی و داروی سایمتدین به گربه داده میشود. داروی اِن-استیلسیستئین برای فراهمآوری اسیدآمینه سیستئین به گربه داده میشود.
مصرف این اسیدآمینه به خنثی کردن اثر سمی دارو و همچنین بازسازی کبد کمک شایانی می‌کند. همانطور که می‌دانید، کبد عضوی است که توانایی بسیار زیادی در بازسازی خود دارد. پس لازم است که برای حیوان ترکیباتی تجویز شود که بازسازی کبد را سرعت بخشد و از آسیب بیشتر آن جلوگیری کند.
به احتمال قوی و با دادن این ترکیبات میتوان گربه را از خطر مرگ نجات داد. مضرات استامینوفن برای گربه را به طور کامل شرح دادیم.
تمامی روش‌های درمانیای که ذکر شد متغیر است و ممکن است برای هر گربه‌ای فرق کند. لذا خوددرمانی از همان ابتدا کار اشتباهی است.
و برای درمان بیمار در هر سطحی (چه قبل از مسمویت گربه با استامینوفن که دارو را به حیوان بدهید. و چه بعد از آن) لازم است قبل از بیمار شدن حیوان با داروی استامینوفن، به دامپزشک متخصص مراجعه کنید.