مرغ عشق از خانواده طوطی سانان است. این پرنده کوچیکترین عضو این خانواده میشود. نام اصلی این پرنده Budgerigar میباشد و مرغ عشق اصلی طوطی برزیلی است اما به اشتباه این پرنده به نام مرغ عشق خوانده میشود. مرغ عشقها بومی کشور استرالیا هستند و به رنگهای گوناگونی مانند سبز و زرد و… در طبیعت زندگی میکنند.
علاوه بر سگ و گربهها و در میان خانواده پرندگان، مرغ عشقها یکی از محبوبترین پرندگان برای نگهداری در منزل میباشند. طول عمر مرغ عشقها بین ۵ تا ۱۰ سال تخمین زده میشود. در جنس نر و ماده مرغ عشق تفاوتهایی وجود دارد که به آنها اشاره خواهد شد. مدت زمان زندگی مرغ عشقها به شرایط مختلفی بستگی دارد که میتوان موارد زیر را نام برد:
نحوه نگهداری
شرایط بهداشتی قفس و محیط زندگی
نوع محل و نوع قفسی که حیوان در آن زندگی میکند
جیره غذایی و نحوه غذادهی به حیوان
ژنتیک پرنده
و…
پیش از پرداختن به مقاله اصلی که تشخیص جنسیت مرغ عشق و تعیین پرنده نر از ماده است، به ذکر مقدمات و خصوصیات کلی از مرغ عشق میپردازیم
خصوصیات کلی مرغ عشق:
ظاهر عمومی و کلی:
مرغ عشقها اندازهای کوچک در قیاس با سایر طوطیها دارند.
آنها بالهای نوک تیز و دم بلند دارند.
مرغ عشقهای حیات وحش اصولاً سبز و زرد هستند و با خالهای سیاه مشبک در ناحیه گردن، پشت و بالها تزیین شدهاند.
اما مرغ عشقهای پرورشی در رنگهای متنوعی از جمله آبی، زرد و حتی نژادهای آلبینو وجود دارند.
نرها و مادهها از نظر ظاهری با یکدیگر تفاوتهایی دارند که این تفاوت در سن بلوغ واضحتر است. بهترین روش تعیین و تشخیص جنسیت مرغ عشق توجه به ویژگیها ظاهری و تفاوت دو جنس نر و ماده می باشد.
تطبیقات:
مانند سایر طوطیها، مرغ عشقها نیز توانایی تقلید صدا و صحبت کردن را دارند اما این مهارت در آنها به نسبت سایر طوطیها کمتر می باشد..
منقار قوی آنها برای شکستن دانهها که غذای اصلی آنها را تشکیل میدهد، تکامل یافته است.
آنها دارای پاهای اصطلاحاً زیگوداکتیل (دو انگشت پیشرو و دو انگشت عقب) برای چسبیدن به شاخهها یا میلههای قفس هستند.
محیط زیست و فراوانی:
زادگاه مرغ عشقها استرالیا می باشد و در محیطهای مختلفی از جمله زمینهای خشک، جنگلها و چمنزارها زندگی میکنند.
آنها پرندههایی بسیار تطبیقپذیر هستند و حتی در مناطق شهری که غذا به راحتی در دسترس نیست، موفق به زندگی شدهاند.
وضعیت بقا:
مرغ عشقها به عنوان یک گونه کم نگرانی در فهرست قرمز IUCN دستهبندی شدهاند.
آنها به دلیل سبک زندگی کوچنما و توانایی تولید مثل در مسیر حرکت و مهاجرت، توانستهاند در شرایط سخت داخلی استرالیا بیش از پنج میلیون سال زنده بمانند
بهترین رژیم غذایی برای مرغ عشقها
بهترین رژیم غذایی برای یک مرغ عشق، باید متنوع و متعادل باشد تا اطمینان حاصل شود که آنها تمام مواد مغذی ضروری مورد نیاز بدن خود را دریافت میکنند. در اینجا خلاصهای از غذاهای توصیه شده آورده شده است:
دانهها: میتوان انواع دانهها را ارائه داد، اما نباید تنها بخش رژیم غذایی شامل دانهها باشد چرا که دانهها چربی زیادی داشته و فاقد برخی از اسید های امینه، مواد معدنی و ویتامینها هستند.
پلتها: این مواد غذایی، برای ارائه یک رژیم غذایی متعادلتر فرموله شدهاند و میتوانند با دانهها مخلوط شوند. آنها اغلب حاوی ویتامینها و مواد معدنی ضروری هستند که در دانهها وجود ندارد.
میوهها و سبزیجات: محصولات تازه مانند کلم پیچ، بروکلی، هویج، اسفناج، سیب، موز و گلابی برای تأمین ویتامینها و مواد معدنی ضروری، کاربردی و عالی هستند.
حشرات: گاهی اوقات، میتوان کرمهای آردی یا کریکتها را برای تقلید از رژیم غذایی مرغ عشقهای وحشی ارائه داد.
آب تازه: آب تازه همیشه در ظرف پاک و تمیز در دسترس حیوان باشد.
بیماریها شایع مرغ عشق
عفونتهای تنفسی:
علائم: سرفه، عطسه، سختی در تنفس و دشواری در تنفس.
درمان: مراجعه فوری به دامپزشک ضروری است. ممکن است داروهای ضد باکتری، ضد التهابی یا ضد قارچ توصیه شود تا عفونت را بهبود بخشد.
عفونت معدهای مخمری (AGY):
علائم: کاهش وزن، مواد غذایی هضم نشده در مدفوع، استفراغ مواد غذایی به همراه مواد موکوزی و مخاط و بیحالی.
درمان: داروهای مختلف برای مبارزه با AGY تجویز میشوند و تغذیهای سالم توصیه میشود.
کاندیدیاز مرغ عشق:
علائم: مشابه عفونت AGY - بیحالی، استفراغ و تورم معده به دلیل گازهای تولید شده توسط مخمر کاندیدا.
درمان: داروهایی که به باکتریها اثر میگذارند برای درمان کاندیدیاز ضروری هستند. کنترل رژیم غذایی برای جلوگیری از مصرف شکرهای تغذیهکننده مخمر در دوران درمان اهمیت دارد.
عفونت معدهای (Sour Crop):
علائم: تورم معده و استفراغ به همراه بوی بد.
درمان: داروتراپی.
تب مرغ عشق (Psittacosis):
در مرغ عشقها رایج است.
شیوع تخمینی: تا ۳۰٪ از مرغ عشقهای خانگی و ۱٪ از مرغ عشقهای وحشی.
درمان: مشاوره با دامپزشک برای تشخیص دقیق و مدیریت مناسب و تجویز داروها کاربردی برای درمان بیماری.
برای جلوگیری از این بیماریها، توصیه میشود:
ارائه یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه باشد.
به طور منظم قفس پرنده را تمیز کرده و آب تازه فراهم کنید.
تماس مرغ عشق خود با سایر پرندگان، به ویژه آنهایی که ممکن است بیمار باشند، را محدود کنید.
ظاهر مرغ عشق
رنگ بدن: مرغ عشقهای وحشی رنگ سبز روشنی در شکم و پشت میآورند.
پیشانی و صورت: در بزرگسالان، پیشانی و صورت آنها زرد است.
گونه: افراد جوان رنگ گونهای کوچک و براق آبی-بنفش دارند.
گلو: آنها همچنین سه نقطه سیاه رنگ در هر سمت گلو دارند.
دم: دم آنها آبی تیره است و پرهای خارجی دم دارای فلاشهای زرد هستند.
بالها: بالهای آنها دارای پرهای پروازی سیاهسبز و پوششهای سیاه با لبههای زرد هستند، همچنین دارای فلاشهای زرد هستند که در حین پرواز یا وقتی بالها باز میشوند قابل مشاهده هستند.
منقار و پاها: منقار آنها خاکستری زیتونی است و پاهای آنها آبی-خاکستری هستند. آنها دارای انگشتان زایگوداکتیل (دو انگشت به جلو و دو انگشت به عقب) هستند.
مرغ عشقهای پرروشی برای نمایش رنگهای مختلف، از جمله سفید خالص، آبی، زرد، زیتونی یا خاکستری، پرورش داده شدهاند. میانگین طول مرغ شعقها حدود ۱۸ سانتیمتر (۷ اینچ) و وزن آن حدود ۲۵ گرم (۰.۸۸ اونس) است. دامنه بالهای آن حدود ۳۰-۳۵ سانتیمتر (۱۲-۱۴ اینچ) است.
تفاوت مرغ عشق نر و ماده
برخی تفاوتهای ظریف بین مرغ عشق نر و ماده وجود دارد.
رنگ سره: سره یک ناحیه کوچک است که مستقیماً بالای منقار قرار دارد. مرغ عشق نر: سرههای آنها معمولاً آبی روشن یا بنفش است. رنگ ممکن است درخشان به نظر برسد و حتی میتواند به سمت آبی-بنفش متمایل شود. با این حال، هنگامی که آنها در حالت جفتگیری نیستند، رنگ آن کمرنگ میشود. مرغ عشق ماده: سرههای آنها معمولاً سفید، صورتی، یا آبی کمرنگ است. هنگامی که آنها بارورتر میشوند و آماده تولید تخم میشوند، سره تیرهتر و به رنگ قهوهای یا قهوهای مایل به خاکستری در میآید. مادههای بارور همچنین ممکن است سرهای ضخیمتر و پوستهپوستهتر داشته باشند.
پاها: مرغ عشق نر: پاهای آنها تحت تأثیر هورمونها آبی است. مرغ عشق ماده: هورمون مسئول رنگ آبی را ندارند، بنابراین پاهای آنها معمولاً صورتی یا قهوهای است. با این حال، این سرنخ ثانویه است زیرا تمام پرندگان جوان پاهای صورتی دارند( صرف نظر از جنسیت) و گاهی اوقات، نرها نیز ممکن است پاهای صورتی داشته باشند.
شکل و اندازه بدن: مرغ عشق نر: به طور کلی، نرها از مادهها بزرگتر و عضلانیتر هستند. آنها سر و سینهای پهنتر دارند که به آنها ظاهری محکم و استوار میدهد. مرغ عشق ماده: معمولاً شکل بدنی کوچکتر و لگن پهنتری دارند.
رفتار: مرغ عشق نر: اغلب دوستانهتر، کنجکاو، ماجراجو و به راحتی سرگرم میشوند. مرغ عشق ماده: آرامتر و محفوظتر توصیف میشوند و در کل بازیگوشی کمتری دارند..
تعیین جنسیت مرغ عشق
تعیین جنسیت از روی ظاهر مرغ عشق: تا سن ۴ تا ۶ خفتگی تعیین جنسیت به سادگی انجام نمیشود زیرا مرغ عشق نر و ماده بسیار شبیه هم هستند. زمانی که چند هفته از عمر مرغ عشق میگذرد، با توجه به ناحیه بینی حیوان که به آن سره (cere) گفته میشود میتوان جهت تشخیص جنسیت مرغ عشق افدام کرده و آن را تعیین کرد. رنگ سره در مرغ عشقهای نر آبی رنگ و در مرغ عشقهای ماده صورتی و قهوهای رنگ است. سره پرندگان ماده در فصل تولید مثل بزرگ و پوسته پوسته میشود. در جوجهها سره صورتی رنگ و روشن است.
تعیین جنسیت بر اساس رفتار شناسی مرغ عشق: از لحاظ خلاقی و رفتاری، مرغ عشقهای نر پرجنب و جوش و بازیگوشتر از مرغ عشقهای ماده هستند. جنس ماده این پرندگان آرامتر هستند. مرغ عشقهای نر به قفس ضربه میزنند و سر خود را بالا پایین میکنند.
تعیین جنسیت بر اساس آزمایش: همچنین تعیین جنسیت از طریق آزمایش خون و تشخیص DNA نیز انجام میشود.
اگر چشمهای مرغ عشق حالت دکمهای و سراسر مشکی داشته باشد پرنده به بلوغ نرسیده است و تعیین جنسیت کار سختی است.
رفتارشناسی و تولید مثل مرغ عشق
بلوغ جنسی مرغ عشقها از حدود ۴ تا ۵ ماهگی شروع میشود. در این سن پرنده قادر به تولید مثل است. اغلب لانه سازی این پرندگان با استفاده از سوراخهای موجود بر روی درختان است. اما در قفس شرایط فرق میکند و پرنده باید یک جای مناسب و سرپوشیده که یادآور لانه طبیعی آنهاست برای تولید مثل داشته باشد. پرنده ماده بین ۴ تا ۶ تخم میگذارد و حدود ۱۸ روز بر روی تخمهای خود میخوابد. موقعی که مرغ عشقها روی تخم خوابیدهاند و همچنین بعد از اینکه جوجهها به دنیا آمدهاند باید با انواع مکملهای ویتامینی تغذیه شوند.
جوجهها درون تخم رشد و نمو و تکامل پیدا میکند. بعد از درامدن جوجهها از تخم، مرغ عشقها با استفاده از فرایند ریگوجیتیشن به تغذیه جوجهها میپردازند.
تعیین جنسیت جوجه مرغ عشق
برای تعیین جنسیت جوجه مرغ عشق، میتوان با بررسی سره، که ناحیهای گوشتی و رنگی بالای منقار جایی که سوراخهای بینی قرار دارد، مقیاسه جنس نر و ماده را انجام داد.
روش تشخیص جنسیت:
نرها: معمولاً سرهای بنفش یا صورتی دارند. رنگ میتواند بیشتر یا کمتر بنفش یا صورتی باشد و از حدود هفته سوم زندگی مرغ عشق قابل مشاهده است.
مادهها: سره یک ماده معمولاً روشنتر، صورتی کمرنگ با سفیدی دور سوراخهای بینی است. هنگامی که بالغ شده و آماده جفتگیری میشوند، سره ممکن است به رنگ قهوهای تیره یا قهوهای تغییر کند و ضخیم و پوستهپوسته شود. مهم است که توجه داشته باشید که این نشانگرهای رنگی در بادجیهای خیلی جوان یا آنهایی که دارای جهشهای رنگی خاص هستند، کمتر قابل اعتماد است. به عنوان مثال، بادجیهای نر البینو فارغ از سن یا شرایط جفتگیری، سرهای صورتی خواهند داشت. بهترین روش تعیین جنسیت مراجعه به دامپزشک و یا انجام آزمایش ژنتیکی است.
بایدها و نبایدها در نگهداری از مرغ عشق
فضای زندگی مرغ عشق باید آرام و بی سر صدا باشد زیرا مرغ عشقها پرندگان حساس هستند.
نور دهی فضای زندگی مرغ عشق باید مناسب باشد.
اندازه قفس مناسب و کافی باشد.
مرغ عشق نیاز به آفتاب دارد اما نباید زیاد از حد آفتاب بگیرند چرا که باعث دهیدراته شدن بدن پرنده می شود.
غذادهی به مرغ عشق باید طبق جیره و مناسب با وزن و سن حیوان باشد.
ظروف آب و غذای حیوان باید تمیز و ضدعفونی باشد.
استفاده از شاخه درختان به عنوان میلهای که پرنده روی آن مینشیند بسیار مناسبتر از محصولات تجاری است.
مانند دیگر خانواده طوطی سانان، اگر مرغ عشقها در شرایط ایدهالی باشند میتوانند مانند طوطیها صحبت کردن را یاد بگیرند.
اگر دامپزشک نسخهای برای مرغ عشق تجویز کند حتماً باید رعایت شود.