ویروس نقص ایمنی گربه‌سانان (FIV)، که اغلب به عنوان “ایدز گربه‌ها” شناخته می‌شود از خانواده رتروویروسو زیر گروه لنتی‌ویروس است که بر سیستم ایمنی گربه تأثیر می‌گذارد. هرچند نام این بیماری ممکن است باعث نگرانی شود اما با درک صحیح و مراقبت مناسب، گربه‌های مبتلا به FIV می‌توانند عمری طولانی و پربار داشته باشند.
این راهنمای جامع به طور عمیق به ایدز گربه‌ها و شیوه‌های انتقال، علائم، تشخیص، مدیریت، و چگونگی ایجاد محیطی محبت‌آمیز و حمایت‌کننده برای گربه‌ای که مبتلا به این بیماری شده است، پرداخته است.
گربه‌های مبتلا به FIV دچار ضعف سیستم ایمنی می‌شوند. این ضعف دقیقاً مانند چیزی است که در ایدز پرندگان دیده می‌شود. هرچه دستگاه ایمنی بدن گربه ضعیف‌تر شود، شانس ابتلا به عفونت‌های ثانویه افزایش می‌یابد و انواع درگیری گوارشی، تنفسی، دستگاه ادراری و حفرات بدن افزایش می‌یابد. بهترین راه پیشگیری و جلوگیری از بروز این بیماری، ممانعت از تماس گربه‌های سالم با گربه‌های آلوده است. بهتر است از بیرون رفتن گربه‌های خانکی از منزل ممانعت به عمل آورده شود.
با این حال، مهم است که درک کنیم FIV یک ویروس خاص برای گونه گربه‌سانان است. برخلاف HIV در انسان‌ها، این بیماری نمی‌تواند انسان‌ها یا سایر حیوانات را آلوده کند. این تمایز برای صاحبان حیوانات خانگی که با یک گربه مبتلا به ویروس نقص ایمنی گربه‌سانان زندگی می‌کنند، آرامش خاطر را فراهم می‌آورد.
انتقال FIV
شیوه اصلی انتقال ویروس نقص ایمنی گربه‌سانان یا FIV از طریق زخم‌های عمیق گازگرفتگی است. این زخم‌ها و آسیب‌ها، در جریان جنگ ودرگیری‌های بین گربه‌ها ایجاد می‌شود.
جالب است که ظرف آب و غذای مشترک، بستر و یا تماس نزدیک با یک گربه دچار شده به ایدز خطر قابل توجهی ایجاد نمی‌کند.
انواع راه‌های انتقال بیماری FIV یا نقص ایمنی گربه‌سانان
در اینجا مسیرهای اصلی انتقال و شیوع بیماری ذکر می‌شود:
زخم‌های عمیق گازگرفتگی
وقتی گربه‌ها می‌جنگند، ممکن است یکدیگر را گاز بگیرند. طی این گازگرفتگی‌ها زخم‌های عمیقی ایجاد می‌شود که خون یا بزاق آلوده را به گربه سالم منتقل می‌کند. این شایع‌ترین راه انتشار FIV است.
مادر به بچه گربه
هرچند کمتر رخ می‌دهد، FIV می‌تواند از یک مادر گربه آلوده به بچه‌های گربه‌اش در طول بارداری، زایمان، یا شیردهی منتقل شود. موارد نادر: انتقال از طریق سایر مایعات بدن مانند وسایل آرایش مشترک، هرچند بسیار نادر است، نمی‌توان به طور کامل رد کرد.
علائم بیماری FIV
بسیاری از گربه‌های مبتلا FIV می‌توانند سال‌ها بدون نشان دادن هیچ نشانه بالینی از بیماری خود، زندگی کنند. این مرحله بدون علامت می‌تواند برای چندین سال ادامه یابد، که تشخیص دقیق زمان عفونت را دشوار می‌سازد.
با این حال، همانطور که ویروس پیشرفت می‌کند، برخی از گربه‌ها ممکن است علائمی مانند:
عفونت‌های مکرر: گربه‌های مبتلا به ویروس نقص ایمنی گربه‌سانان نسبت به عفونت‌ها، به ویژه عفونت‌های بخش فوقانی دستگاه تنفسی و عفونت‌های پوستی، آسیب‌پذیرتر هستند. این عفونت‌ها ممکن است به سمت مزمن شدن پیش بروند.
تب: دمای بالا می‌تواند نشانه‌ای از یک عفونت زیربنایی باشد که درون سیستم ایمنی ضعیف شده یک گربه مبتلا به FIV مبارزه می‌کند و باعث بروز تب می‌شود.
اشتهای ضعیف و کاهش وزن: کاهش وزن و اشتها می‌تواند نشان‌دهنده مسائل مختلف سلامتی از جمله بروز این بیماری باشد.
لنفادنوپاتی: غدد لنفاوی بزرگ‌شده، به ویژه در ناحیه زیر فک یا پشت زانوها، می‌تواند نشانه‌ای از مبارزه سیستم ایمنی با عفونت باشد.
تشخیص بیماری FIV یا نقص ایمنی گربه‌سانان
همانطور که ذکر شد نشانه‌های بالینی واضحی برایایدز گربه وجود ندارد و حتی ممکن است گربه‌ها تا مدت زمان طولانی این علایم را نشان ندهند اما یک دامپزشک حرفه‌ای می‌تواند به سرنخ‌های خوبی دست یابد. دو روش معاینه فیزیکی و تشخیص آزمایشگاهی برای تشخیص این بیماری وجود دارد.
تشخیص FIV با معاینه
همانطور که گفته شد معاینه باید توسط دامپزشک حرفه‌ای انجام شود. علایم بالینی مانند کم اشتهایی، لاغر شدن و مهم‌تر از همه عفونت‌های ثانویه روش خوبی برای تشخیص هستند اما به دلیل شباهت با بیماری‌های دیگر ممکن است تشخیص اشتباه داده شود. بهترین کار استفاده از نتایج آزمایشگاهی می‌باشد.
تشخیص FIV با آزمایشات
تشخیص FIV در گربه‌ها معمولاً از طریق آزمایش‌های خونی انجام می‌شود. در این آزمایشات به دنبال آنتی‌بادی‌های خاصی هستند که در خون گربه‌های آلوده وجود دارد. آزمایش رایج برای غربالگری، آزمایش ELISA (آزمایش ایمنی‌سنجی آنزیمی) است.
نتیجه مثبت این آزمایش به این معناست که گربه آنتی‌بادی‌هایی علیه ویروس تولید کرده و احتمالاً آلوده به ویروس نقش ایمنی گربه سانان است و همچنان آلوده باقی می‌ماند. در مواردی که نیاز به تأیید نتیجه مثبت باشد، می‌توان از آزمایش PCR استفاده کرد. تشخیص زودهنگام امکان مراقبت‌های دامپزشکی پیشگیرانه را فراهم می‌آورد تا ایدز گربه را مدیریت کرده و سلامت گربه را بهبود بخشد.
تشخیص تفریقی FIV با سایر بیماری‌ها
چندین بیماری مرتبط با گربه‌ها می‌توانند برخی علائم مشابه با ایدز گربه‌ها داشته باشند بنابراین مشاوره با یک دامپزشک برای معاینه گربه و تشخیص صحیح بیماری ضروری است.
در اینجا برخی از شرایطی که باید از آن‌ها آگاه باشید آورده شده است:
پنلکوپنی (FELV): بیماری پنلکوپنی مانند FIV، سیستم ایمنی گربه را ضعیف می‌کند، که منجر به عفونت‌های مکرر، تب، کاهش وزن و بی‌حالی می‌شود. با این حال، برخلاف ایدز گربه سانان که عمدتاً از طریق گاز گرفتن‌های عمیق گربه‌ها منتشر می‌شود، پن لکوپنی نیز می‌تواند از طریق تماس عادی و منابع مشترک منتقل شود.
عفونت‌های تنفسی فوقانی (URIs): این بیماری‌های رایج در گربه‌ها می‌توانند علائم مشابهی با بیماری نقص ایمنی گربه سانان ایجاد کنند، برخی علائم مانند عطسه، سرفه، گرفتگی و ترشح چشم می‌‌باشند. با این حال، URIs معمولاً ظرف یک یا دو هفته با مراقبت‌های حمایتی برطرف می‌شوند، در حالی که FIV می‌تواند عفونت‌های مزمن یا مکرر ایجاد کند.
بیماری‌های دندانی: مشکلات دندانی در گربه‌ها می‌توانند منجر به کاهش وزن، اشتهای ضعیف و بی‌حالی شود. همچنین این مشکلات می‌توانند نشانه‌هایی از بیماری FIV باشند. معاینات منظم دندانی و رعایت بهداشت و تمیزی برای حفظ سلامت دهان گربه ضرروری است.
انگل‌ها: کک‌ها، کنه‌ها و کرم‌ها همگی می‌توانند باعث کاهش وزن، بی‌حالی و ضعیف شدن سیستم ایمنی شوند. پیشگیری منظم از انگل‌ها برای همه گربه‌ها ضروری است. برخی از علایم بیماری انگلی شبیه بیماری ایدز گربه‌ها است.
بیماری‌های خودایمنی: این شرایط، که در آن بدن به سلول‌ها بافت‌های خود حمله می‌کند، می‌تواند با علائم مختلفی بروز کنند. از جمله به دلیل عفونت‌های مکرر، تب و کاهش وزن. آزمایش‌های خون و تشخیص‌های دیگر می‌توانند به تمایز بیماری‌های خودایمنی از FIV کمک کنند.
این لیست لزوماً کامل نیست و ممکن است بیماری‌های دیگری نیز شبیه به نقص سیستم ایمنی گربه‌سانان باشد بنابراین اگر گربه شما هرگونه علائم نگران‌کننده‌ای را تجربه کند، برای تشخیص و برنامه درمانی مناسب با دامپزشک مشورت کنید. تشخیص و مداخله زودهنگام برای مدیریت هرگونه بیماری و اختلال، از جمله بیماری FIV، حیاتی و مهم است.
مدیریت گربه مبتلا به FIV یا ایدز گربه‌سانان
در حال حاضر درمانی برای FIV وجود ندارد اما یک رویکرد چند شاخه‌ای می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت و طول عمر گربه مبتلا به ایدز را بهبود بخشد. این مدیریت‌ها شامل:
مراقبت‌های دامپزشکی: معاینات منظم برای نظارت بر سلامت گربه و مداخله زودهنگام در صورت بروز هرگونه مشکلات سلامتی ضروری است. این معاینات ممکن است شامل آزمایش‌های خون، معاینات فیزیکی و رسیدگی سریع به هرگونه عفونت احتمالی باشد.
تغذیه: ارائه یک رژیم غذایی متعادل و با کیفیت بالا و غنی از مواد مغذی ضروری برای حمایت از سیستم ایمنی گربه حیاتی است. دامپزشک باید بهترین رژیم غذایی را برای گربه‌ی مبتلا به ایدز معرفی کند.
مدیریت استرس: استرس می‌تواند علائم بیماری FIV را تشدید کند. ایجاد یک محیط آرام و که مکان‌هایی برای پنهان شدن و بازی دارد، می‌تواند به مدیریت استرس کمک کند.
کنترل انگل‌ها: اقدامات پیشگیری منظم از انگل‌ها، از جمله داروهای ضد کک و کنه، برای همه گربه‌ها ضروری است، اما برای گربه‌های مبتلا به ویروس نقص سیستم ایمنی گربه‌سانان این امر واجب‌تر می‌شود چرا که انگل‌ها و قارچ‌ها می‌توانند بدن ضعیف شده‌ی گربه را به انواع بیماری‌ها دچار کند.
مدیریت چند گربه مبتلا به FIV
در اینجا برخی نکات برای زندگی موفق چند گربه مبتلا به ایدز آورده شده است:
معرفی تدریجی: ابتدا گربه‌ها را جدا کنید و به آن‌ها اجازه دهید که به تدریج به بوی یکدیگر عادت کنند.
واکسیناسیون: اطمینان حاصل شود که همه گربه‌ها واکسن‌های لازم را دریافت کرده باشند.
منابع جداگانه: تعداد کافی کاسه‌های غذا، بستر و مکان‌های استراحت برای گربه‌ها فراهم باشد تا رقابت و درگیری به پایین‌ترین حد خود برسد.
درمان FIV
در حالی که درمانی برای FIV وجود ندارد اما رویکردها و الگوهای درمانی خاصی برای درمان ایدز گربه‌ها وجود دارد::
مراقبت‌های حمایتی
این درمان پایه و اساس مقابله با بیماری FIV را تشکیل می‌دهد. تمرکز مراقبت‌ها حمایتی بر فراهم کردن شرایط زندگی بهینه و رسیدگی به هرگونه مسائل ثانویه‌ای که ممکن است پیش بیاید، است.
برخی از جنبه‌های کلیدی:
معاینات منظم دامپزشکی برای گربه‌ها: برنامه‌ریزی برای انجام معاینات منظم با دامپزشک مسلط بر تجویز دارو و درمان مناسب. به طور ایده‌آل هر ۶ ماه یک بار باید معاینات انجام شود. این بازدیدها امکان تشخیص و درمان زودهنگام هرگونه عفونت‌های احتمالی یا عوارض را فراهم می‌آورد.
درمان عفونت‌های ثانویه: گربه‌های مبتلا به ایدز نسبت به عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر هستند. اگر گربه ای دچار عفونت شود، تشخیص و درمان سریع با آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای دیگر مانند داروهای ضد التهاب، لوامیزول و ویتامین‌های تقویتی حیاتی است.
حمایت تغذیه‌ای: ارائه یک رژیم غذایی با کیفیت بالا و غنی از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌های ضروری برای حمایت از سیستم ایمنی گربه شما.
پیشگیری از انگل‌ها: داشتن یک برنامه مناسب برای مقابله با انگل‌ها. داروهای ضد انگل از گربه در برابر کک‌ها، کنه‌ها و کرم‌ها مراقبت می‌کنند. این انگل‌ها می‌توانند سیستم ایمنی را ضعیف‌تر کنند.
استفاده از داروهای ضد ویروس
هماینطور که پیش‌تر گفته شد، درمان قطعی برای FIV نیست، برخی از داروهای ضد ویروس مورد استفاده در درمان HIV انسانی نشان داده‌اند که در مدیریت ایدز در گربه‌ها امیدوارکننده هستند. استفاده از آن‌ها به دلایل زیر نیاز به توجه دقیق دارد:
تأثیر محدود: داروهای ضد ویروس که در حال حاضر استفاده می‌شوند، تأثیر قابل توجهی بر طول عمر گربه‌های مبتلا به FIV نشان نداده‌اند.
عوارض جانبی: این داروها می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند و ایمنی بلندمدت آن‌ها در گربه‌ها هنوز در دست بررسی است.
اختیار دامپزشک: پس از معاینه دامپزشک تصمیم می‌گیرد که از این دارو استفاده کند.
پیشگیری از بیماری FIV یا نقص ایمنی گربه‌سانان
هیچ راه تضمین‌شده‌ای برای جلوگیری کامل از عفونت FIV وجود ندارد، اما چندین استراتژی می‌توانند به طور قابل توجهی خطر بیماری را برای گربه‌ها کاهش دهند.
نگهداری گربه در داخل منزل: این کار از تماس گربه با سایر گربه‌های آلوده جلوگیری می‌کند و از انتشار ویروس به گربه‌های دیگر پیشگیری می‌کند. اگر گربه عادت به بیرون رفتن داشته باشد، ممکن است با گربه‌ای که مبتلا به FIV است درگیر شده و توسط گربه بیمار گاز گرفته شود. در این صورت امکان بیمار شدن گربه خانگی وجود دارد.
عقیم‌سازی گربه‌ها: عقیم‌سازی گربه‌های نر و گربه‌های ماده می‌تواند از رفتارهای جنگی و خشونت آمیز وهم‌چنین انتقال ویروس به نسل‌های آینده جلوگیری کند. گربه‌های عقیم نشده تمایل به پرسه زدن و بیرون رفتن دارند وعقیم‌سازی باعث می‌شود رفتارهای اینچنینی در گربه‌ها کمتر شود.
**کنترل دوره‌ای سلامت:**برنامه‌ریزی برای معاینات دوره‌ای دامپزشکی می‌تواند به شناسایی و درمان به موقع مشکلات سلامتی کمک کند.
**تغذیه با کیفیت بالا:**استفاده از غذای گربه با کیفیت بالا می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی که میزبان اصلی ویروس نقص سیستم ایمنی گربه‌سانان است کمک کند.
واکسیناسیون علیه بیماری FIV
واکسیناسیون برای پیشگیری از انواع بیماری‌های مؤثر است. اگر گربه‌ای عادت به بیرون رفتن دارد و ممکن است با سایر گربه‌ها وارد مبارزه شود بهتر است واکسن‌ها را دریافت کند. واکسیناسیون از سن ۸ هفتگی آغاز می‌شود. واکسیناسیون نمی‌تواند تضمین ۱۰۰ درصدی در پیشگیری از بیماری بدهد. بهترین حالت جلوگیری از تماس گربه با گربه‌های آلوده است.
آیا FIV قابلیت انتقال به انسان‌ها را دارد؟
خیر این بیماری اختصاصی گربه سانان بوده و توانایی انتقال به انسان یا سایر موجودات را ندارد. این ویروس بر روی سیستم ایمنی گربه‌ها مؤثر است و گونه انسانی آن ویروس HIV می‌باشد. اگر گربه‌ای که مبتلا به نقص ایمنی گربه سانان است مبتلا به عفونت ثانویه شود، ممکن است عفونت به گونه‌ای باشد که توانایی انتقال بیماری و سرایت به انسان را داشته باشد اما خود ویروس FIV سرایت به انسان‌ها ندارد. اما در هر صورت بهتر است از حیوانات بیماری دوری کرد و از تماس مستقیم با آن‌ها خودداری نمود.
نوشته‌های مشابه:
آیا گربه برای زنان باردار و نوزادان خطرناک است؟
معاینه گربه به روشی ساده | تحلیل کامل اصول معاینه گربه
بیماری گاستروانتریت سگ‌ها | انتقال، علائم، مراقبت و درمان
بررسی کامل بیماری ویروسی دیستمپر سگ سانان | راهنمای تشخیص علائم و درمان
بررسی کامل بیماری پاروویروس | انتقال، علائم، درمان و پیشگیری